Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından seçim kararının alınmasının ardından gözler Yüksek Seçim Kurulu’nun seçim takvimine çevrildi. Toplam 60 günlük seçim maratonunda seçmen listelerinin askıya çıkması, cumhurbaşkanı adaylarının kesinleşmesi ve milletvekili aday listelerinin teslim edilmesi gibi süreçler işleyecek. YSK’nin ilan edeceği takvim içerisinde belirlenen tarihlerle ilgili değişiklik yapma hakkı bulunurken, örneğin; seçmen listelerinin askıya çıkma süresinin kısaltılması gibi adımlar hayata geçirilebilecek. YSK’nin 60 günlük seçim takvimini en geç 14 Mart’ta ilan etmesi bekleniyor. YSK takvimin yanı sıra seçim süreciyle birçok karar ve genelge yayınlayacak.
Seçim sürecindeki ilk adımlardan biri, milletvekili adayı olacak kamu personelinin istifa süreci. Hâkim ve savcılar, yüksek yargı organları mensupları, yükseköğretim kurumlarındaki öğretim elemanları, MİT personeli, belediye başkanları, Yükseköğretim Kurulu üyeleri, RTÜK üyeleri, kamu kurumu ve kuruluşlarının memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, kamu idarelerinde görev yapan sözleşmeli personel, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4/C maddesi kapsamındaki geçici personel, subaylar ile astsubaylar, siyasi partilerin il ve ilçe yönetim kurulu başkan ve üyeleri, belediye meclisi üyeleri, il genel meclisi üyeleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar, kamu bankaları ile üst birliklerin ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alanlar aday olmak için 16 Mart 2023 saat 17.00’ye kadar görevlerinden istifa edecek.
Taslak takvime göre 14 Mayıs seçimi için ‘Seçimin Başlangıç Tarihi’ 20 Mart Pazartesi olacak. Seçmen kütüklerinin güncelleştirilmesi amacıyla kullanılan MERNİS’ten veri alımının ve güncellemenin durdurulması, muhtarlık bölgesi askı listelerinin dökümüne başlanılması, Cumhurbaşkanı ve Milletvekili Genel Seçimine ait parametrelerin SEÇSİS’ten tanımlanması, oy kullanılacak gümrük kapılarının ve yurt dışı temsilciliklerin ilân edilmesi gibi adımlar bu tarihte atılacak.
14 Mayıs’ta yapılacak seçimler için iki cumhurbaşkanı adayı netleşti. Cumhur İttifakı’nın adayı Recep Tayyip Erdoğan olurken Millet İttifakı’nın adayı CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu olarak belirlendi. Meclis’te grubu bulunan siyasi partiler Cumhurbaşkanı adayı gösterebiliyor. Erdoğan ve Kılıçdaroğlu’nun adaylıklarının gruplarının kararıyla 21 Mart Salı gününe kadar YSK’ye bildirilmesi gerekiyor.
Meclis’te grubu olmayanların cumhurbaşkanı adayı varsa seçmenler tarafından 100 bin imza toplanması gerekiyor. Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan, Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce gibi olası adayların 29 Mart saat 20.00’ye kadar 100 bin imzayı toplaması gerekecek.
Seçim sürecinde en önemli işlemlerden biri seçmen listelerinin askıya çıkarılması. Taslak takvime göre 22 Mart Çarşamba günü seçmen listeleri askıya çıkartılacak. Yaklaşık 10-12 günlük süreçte adres değişikliği, güncelleme, kayıt düzeltme yapılabilecek.
Seçmen listelerinin askıya çıkması süreci deprem sonrası ayrıca önem taşıyor. Başka kentlere göç eden depremzedelerin seçmen listelerinin askıya çıktığı süreçte oy kullanacakları adres için değişiklik yapma zamanı olacak.
Depremzedeler seçmen listelerinin askıya çıktığı 22 Mart ile seçmen listelerinin askıdan indiği 1 Nisan’a kadar adreslerini güncelleyebilecek.
Cumhurbaşkanı kesin aday listesi 2 Nisan Pazar günü yayınlanacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve bu süreçleri tamamlayan başka isimler olursa cumhurbaşkanı adayı olarak ilan edilecek. Cumhurbaşkanı adaylarının birleşik oy pusulasındaki yerleri ise 3 Nisan Pazartesi günü belirlenecek.
Seçime ittifaklarla girmek isteyen partiler için de kritik tarih 8 Nisan. Seçim sürecinin başlamasıyla Cumhur İttifakı, Millet İttifakı ile Emek ve Özgürlük İttifakı YSK’ye protokolleri teslim edecek. Aynı süreci kurulursa diğer ittifaklar da uygulayacak. İttifaklar seçim takviminin ilan edildiği 20 Mart’tan bir gün sonra protokollerini YSK’ye teslim edebilecek. İttifaktan vazgeçen siyasi parti ya da partiler olması halinde, ittifak içerisinde kalan diğer siyasi partilerin ittifak protokolünde değişiklik yapmaları veya ittifaktan vazgeçtiklerini bildirmelerinin son günü 8 Nisan Cumartesi günü olacak. İttifakların ve siyasi partilerin oy pusulasındaki yerlerinin belirlenmesi işlemi ise 9 Nisan Pazar günü yapılacak.
Yurt içi ve yurt dışı seçmen kütükleri 11 Nisan’da kesinleştirilirken, 15 Nisan tarihinde de milletvekili geçici aday listeleri yayımlanacak. 19 Nisan tarihine gelindiğinde ise YSK birleşik oy pusulalarının basılması ve milletvekili kesin aday listelerinin ilanı adımını atacak.
Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinin önemli bir ayağı da yurt dışı seçmenler. Gümrük kapılarında ve yurt dışında oy verme işlemleri 27 Nisan tarihinde başlayacak. Propaganda serbestliğinin ve bir kısım seçim yasaklarının başlama tarihi ise 4 Mayıs olacak. Cumhurbaşkanı adayları 7 Mayıs’ta radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlarken 9 Mayıs’a gelindiğinde gümrük kapılarında ve yurt dışında oy verme işlemi sona erecek.
14 Mayıs Pazar günü ise Türkiye’de cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği için seçim sandığı kurulacak. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turda sonuçlanması için bir adayın yüzde 50+1 oy alması gerekecek. Eğer adaylar gereken bu oyu alamazsa cumhurbaşkanı seçimlerinin ikinci turu 28 Mayıs Pazar günü yapılacak.
12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından, 10 Haziran 1983 tarihli 2839 sayılı kanunla Türkiye’de seçim barajı yüzde 10’a yükseltildi. Mart 2022’de yapılan yasal değişiklikle seçim barajı yüzde 7’ye indirildi. Buna göre yaklaşık 20 yıl sonra yapılacak seçimlerde ilk kez yüzde 10 yerine yüzde 7 seçim barajı uygulanacak.
