Son yıllarda Türkiye'nin birçok şehrinde olduğu gibi Erzincan'da da kira fiyatlarında ciddi artışlar yaşanıyor. Özellikle büyük şehirlere göre konut stokunun az oluşu ve nüfus artış hızının yüksek olması, kentin önemli kira artışları yaşamasına neden oluyor.
Erzincan'da kira fiyatlarının yükselmesindeki asıl sebepler incelenmesinin ve kira artışlarını dizginlemek için alınabilecek önlemler alınmasının zamanı geldi ve geçiyor.
Kiraların Yükselmesindeki Ana Faktörler olarak;
Kentteki konut stokunun yetersizliği: Erzincan'ın nispeten küçük bir şehir olması, yeni konut üretiminde sıkıntı yaşanmasına neden olmaktadır. Bunun sonucu mevcut konut stokundan talebin karşılanamaması kiraları yukarı çekiyor.
Ekonomik gelir seviyesinin düşüklüğü: Erzincan'ın ekonomik geliri Türkiye ortalamasının altındadır. Bu da kiraları ödeyebilme kabiliyetini düşürüyor.
Yatırım amaçlı kiralama: Bazı gayrimenkuller yatırım amaçlı kiralanmasından dolayı fiyatlar spekülatif artışlar gösteriyor. Plansız kentleşme: plansız yapılaşma stok artışını engelliyor.
Yeni konut üretiminin teşvik edilmesi: Belediye ve devletin uygun arsalarda yeni konut projeleri gerçekleştirmek yerine ihale ve açık artırma yöntemiyle ev satışının yapılması kira ve evlerin satış fiyatının artmasında büyük etken olarak görünüyor.
Yatırım amaçlı kiralamaların denetiminin yetersizliği ve idarecilerin bu konuda ciddi bir adım atmaması, Erzincan’ın büyük şehirlerdeki ev fiyatları ve kiraların seviyesine ulaşmasının sebepleri arasında.
Erzincan'da yaşanılan yüksek kira artışları ciddi sosyal sorunlara yol açmaktadır. Sorunun temel nedenleri irdelendiğinde, konut arzının artırılmasına ve gelir düzeylerinin yükseltilmesine yönelik politikaların önemli olduğu görülüyor.
TOKİ konut satışlarında Türkiye genelinde en çok talep gören iller arasında Erzincan bulunmasına rağmen, TOKİ kanalıyla konut üretimi tercih etmek yerine ihale ve açık artırma yöntemiyle kanayan yaraya olumsuz yönde etki etti.
Ayrıca Erzincan'da yapılan tüm TOKİ projelerinde katılımın mevcuttaki yapıların çok fazlasıyla başvuru olmasına rağmen, yapılan projelerin hep minimum düzeyde tutulması merak konusu oldu.
Erzincan'da en az 5000 adet yapılarak şehrin ev konusundaki tüm sorunları kökten çözebilecek bir durum varken, bu yöntemin yıllardır denenmemesi sorunun giderek artmasına sebebiyet veriyor.
Böyle büyük bir projeyle hem kiraların yüksek olma sorunu, hem de kentteki ev ihtiyacı tamamen çözülecekken siyasilerin veya yöneticilerin bu konuda ciddi adım atmamaları ve küçük TOKİ projeleriyle durumu geçiştirmeye çalışmaları, Erzincan halkının diğer illere nazaran daha yüksek fiyatlarda kiralar ödemeye mahkum bırakılmasının en önemli sebebi olarak görülüyor.
TOKİ'nin sağladığı uzun vadeli ödeme imkanlarından Erzincan halkının yararlanma imkanı varken açık artırma yöntemi ile halk elinde avucunda ne varsa veya yüksek faizle krediler çekerek alacağı eve yatırıyor. Daha uygun maliyet ve ödeme koşulları ile ev sahibi olmak varken bu yöntemin seçilme sebebi merak konusu oldu.
İhale usulüyle yapılan projede, firmaların kâr amacı da göz önünde bulundurulduğu için, konut fiyatları daha yüksek oluyor.
TOKİ deneyimiyle yapılan projelerde kalite kontrolünün daha sağlam olacağı varsayılırken, ihale yöntemi yapılan evlerin denetiminin deprem bölgesi olan bu şehirde ciddi anlamda yapılmama endişesi ne sebep oluyor.
TOKİ kapasitesinin değerlendirilmemesinin sebeplerini açıklığa kavuşturmak, alınan kararın izahlı olarak vatandaşa anlatılması gerekiyor.
Arzın tamamen özel sektöre bırakılması fırsatçı fiyat artışlarına zemin hazırlıyor. Ayrıca Kamunun denetim yetkisi kısıtlanınca, faturalandırılan maliyetlerin gerçeklik denetimi zorlaştırıyor.
